گرفتگی غیرعادی رگ های خونی باعث کاهش جریان خون به بافت های موضعی می‌شود و در نتیجه رنگ پوست تغییر می‌کند.

در ابتدا به علت کاهش جریان خون در رگ ها (عروق خونی)، انگشتان دست سفید می‌شوند.

سپس به علت کمبود طولانی مدت اکسیژن در بافت، انگشتان کبود (آبی) می‌شوند.

در آخر به علت باز شدن عروق خونی، گرگرفتگی رخ می‌دهد و انگشتان قرمز می‌شوند.

این تغییر رنگ‌ها (از سفید به آبی و از آبی به قرمز) بیشتر اوقات در اثر هوای سرد رخ می‌دهد.

افراد در معرض خطر

اغلب زنان را در سنین 20 تا 40 سالگی گرفتار می‌کند.

افراد دارای بیماری‌های روماتوئید (روماتیسم)

علل

هنگامی که پدیده رینود به تنهایی رخ دهد، به نام پدیده رینود اولیه خوانده می‌شود.

اما اگر در اثر بیماری دیگری رخ دهد، به نام پدیده رینود ثانویه خوانده می‌شود.

عدم کنترل اعصاب عروق خونی و حساسیت اعصاب به سرما به عنوان علل رینود به حساب می‌آیند.

عواملی که باعث پدیده رینود می‌شوند

• بیماری‌های روماتیسمی از قبیل: اسکلرودرمی، آرتریت روماتوئید و لوپوس
• - عدم تعادل هورمونی (کم کاری تیروئید و کارسینوئید)

- تروما (آسیب روانی)

- سندرم شوگرن

- سرمازدگی

- داروها (آمفتامین برای تنگ شدن شریان‌ها، پروپارانولول، استروژن بدون پروژسترون اضافی، بلئومایسین که در درمان سرطان استفاده می‌شود و ارگوتامین که برای سردرد استفاده می‌شود)

- نیکوتین و بیماری بورگر ( Buerger)

- به ندرت در مبتلایان به سرطان

- آسیب‌های مکرر (به خصوص از ارتعاشات) مانند: افرادی که دائما در حال تایپ کردن و نواختن پیانو می‌باشند.

• سندروم خروجی قفسه سینه

علائم

بیماران مبتلا به پدیده رینود ثانویه، می‌توانند دارای علائم بیماری زمینه‌ای باشند.

علائم این پدیده بستگی به شدت گرفتگی عروق دارد.

بیشتر بیماران دارای نوع خفیف، دچار تغییر رنگ پوست در اثر سرما می‌شوند. آنها همچنین ممکن است دچار بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن انگشتان گردند.

هنگامی که گرفتگی عروق خونی مداوم شود، اعصاب حسی نسبت به کمبود اکسیژن برانگیخته شده و می‌تواند باعث درد انگشتان شود.

هنگامی که ذخیره اکسیژن در بافت کم شود، به ندرت می‌تواند باعث زخم شدن انگشتان گردد. انگشتان زخمی می‌توانند عفونی گردند.

اگر کمبود اکسیژن همچنان ادامه داشته باشد، قانقاریای انگشتان (از بین رفتن بافت) می‌تواند رخ دهد.

بینی، گوش‌ها و زبان کمتر زخمی می‌شوند. این مناطق تنها می‌توانند درد و بی‌حسی را تجربه کنند.

تشخیص

در افرادی که دچار تغییر رنگ پوست در اثر سرما می‌شوند، تشخیص رینود کار سختی نیست.

برخی اوقات با استفاده از وسایل بزرگنمایی، مویرگ‌های اطراف ناخن بیمار قابل مشاهده می‌باشد.

حالت غیرطبیعی مویرگ های اطراف ناخن، نشاندهنده بیماری روماتیسمی می‌باشد.

در رینود، آزمایش خون برای تشخیص استفاده نمی‌شود.

برخی پزشکان، برخی آزمایشات خون را برای رد کردن بیماری‌های مرتبط با روماتیسم و تیروئید تجویز می‌کنند.

درمان

هدف از درمان کنترل و جلوگیری از سرد شدن، زخم شدن و عفونی شدن انگشتان دست و پا می‌باشد.

این بیماران نباید داروهایی را که باعث تشدید گرفتگی عروق می‌شوند، مصرف کنند. این داروها شامل: داروهای کنترل وزن، داروهای مقابله با سرما، پزودوافدرین، مسدود کننده‌های بتا، داروهای افزایش فشار خون و بیماری قلبی، آتنولول، متوپرولول، نادولول و پروپرانولول هستند.

پماد نیتروگلیسرین برای افزایش ذخیره خون استفاده می‌شود.

بیماران با علائم مزمن و آزاردهنده ممکن است با مصرف داروهای خوراکی گشاد کننده عروق بهبود یابند.

داروهایی که به رقیق شدن خون کمک می‌کنند، عبارتند از: دوزهای پایین آسپرین و دی پیرایدامول.

برخی از بیماران از داروی پنتوکسی فیلین استفاده می‌کنند. این دارو باعث می‌شود گلبول‌های قرمز خون انعطاف‌پذیرتر شوند و در نتیجه گردش خون بهتر صورت گیرد.

اگر این بیماری شدید شود، منجر به قانقاریا (مردن بافت) می‌گردد. در این مورد از عمل جراحی اعصاب که به نام: سمپاتکتومی خوانده می‌شود، استفاده می‌کنند. در این عمل جراحی، عصبی که انقباض عروق را تحریک می‌کند، قطع می‌شود.

پیشگیری

- گرم نگاه داشتن اندام: پوشیدن لباس گرم در هوای سرد بسیار مهم است. پوشیدن دستکش می‌تواند مفید باشد.

- کافئین مثل قهوه مصرف نکنید.

- لباس و کفش راحت و جوراب پشمی بپوشید.

- پابرهنه راه نروید.

- از فشردن عروق خونی توسط باندهای محکم مچ دست و یا پا باید دوری کنید.

- بیماران باید از دست‌ها و پاهایشان مراقبت کنند. هر گونه زخم و یا عفونتی را باید به سرعت درمان کنند تا از عفونت‌های جدی‌تر جلوگیری شود.

- از استرس روحی و وسایلی که دستان شما را می لرزاند باید دوری کنید.

- سیگار کشیدن را ترک کنید و در معرض دود سیگار قرار نگیرید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو باعث تنگ شدن عروق خونی و آترواسکروزیس می‌شود و باعث کمبود ذخیره اکسیژن در بافت می‌گردد.

- مراقبت از ناخن‌ها نیز لازم است.

عوارض

- اگر عروق خونی کاملا بسته شوند، قانقاریا و زخم‌های پوستی رخ می‌دهد.

- کاهش مداوم جریان خون باعث باریک شدن و مخروطی شدن انگشتان، نرم شدن و براق شدن پوست و کاهش رشد ناخن‌ها می‌شود.